DỊCH THUẬT & DỊCH GIẢ
– CREATE FAVOURABLE CONDITIONS FOR hay MAKE IT EASY FOR?
Nếu ta gặp một câu “Chính phủ đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài” và được yêu cầu dịch sang tiếng Anh thì ta có thể áp dụng phương thức sao phỏng (calque), tiếng Pháp có nghĩa là ‘đồ’, “họa” theo để dịch thành ‘The government (has) CREATED FAVOURABLE CONDITIONS for foreign businesses’.
Tuy nhiên, Lý Thượng Hùng trong ‘Dịch Thuật: từ Lý Thuyết đến Thực Hành’ tr.214 cho rằng ‘tạo điều kiện thuận lợi’ là cách nói của người Việt nên câu ‘Tổng Công ty Điện lực Việt Nam ‘tạo điều kiện thuận lợi’ cho các doanh nghiệp FDI’ thay vì dịch ‘Electricity of Viet Nam CREATES FAVOURABLE CONDITIONS for businesses with foreign direct investment’ nên thay cụm từ ‘CREATES FAVOURABLE CONDITIONS’ for thành ‘MAKES IT EASY FOR’ mới đúng văn phong của Anh.
Lần giở các từ điển ‘Các kết hợp từ’ (Collocations) của Oxford (2005) tr. 147 thì thấy từ ‘conditions’: situation/circumstances có thể kết hợp với các tính từ ‘favourable’, ‘good’, ‘ideal’, ‘optimum’…vậy, có thể yên tâm dịch “điều kiện thuận lợi” sang tiếng Anh là ‘favourable conditions’.
Từ điển ‘Oxford Learner’s Dictionary of Academic English’ (2014) tr. 186 thì cho động từ ‘create’ có thể kết hợp với các danh từ như ‘conditions’, ‘situation’, ‘problem’, ‘ opportunity’, ‘value’, ‘job’…. chính vì vậy cụm từ ‘create favourable conditions for’ được dùng khá nhiều trong các quốc gia nói tiếng Anh như trong một website của Canada:
– The Government of Canada is committed to creating the most favourable conditions for Canadian businesses to compete internationally. Free trade agreements (FTAs) and foreign investment promotion and protection agreements (FIPAs) between Canada and our trading partners are creating new opportunities for Canadian businesses.
FACILITATE hay MAKE IT EASY FOR hay CREATE FAVOURABLE CONDITIONS FOR?
Tình cờ tôi gặp một câu ‘The workshop is a professional activity aiming to FACILITATE lecturers to meet, discuss…..’ (Hội thảo là một hoạt động chuyên môn nhằm tạo điều kiện (thuận lợi) cho giảng viên gặp gỡ, thảo luận….) thì theo Nguyễn Thượng Hùng (sđd) động từ ‘to facilitate’không chấp nhận tân ngữ chỉ người vì vậy, câu này có thể dịch thành ‘The workshop is a professinal activity aiming to CREATE FAVOURABLE CONDITIONS FOR lecturers to meet…..’ hoặc người dịch có thể dùng một cụm từ tương đương ‘to MAKE IT EASY FOR /EASIER for somebody to do something’ như trong câu sau ‘Heath authorities want to make it easier for patients to be treated at home’.
Trong 4 ví dụ sau được lấy từ các từ điển Oxford và Longman thì đúng là “to facilitate” không chấp nhận tân ngữ chỉ người:
1. Do computers facilitate learning?
2. A program has been set up to facilitate cooperation between police and the community.
3. Structured teaching facilitates learning.
4. The new trade agreement should facilitate more rapid economic growth.
Nhân thể, cũng nói thêm, cụm từ “to be familiar with/to” (quen thuộc/am hiểu) nếu chủ ngữ chỉ người thì dùng “with” còn chủ ngữ chỉ sự vật thì dùng “to” như:
– We are familiar WITH Chinese culture nhưng
– Chinese culture is familiar TO all of us.
#Nguyenphuoc vinhco
Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả. Andy Nova sưu tầm và để lại nguyên tác, thảo luận nếu có sẽ ở mục riêng.
Post của Nguyen Phuoc VinhCo (https://www.facebook.com/vinhco.nguyenphuoc1/) trên VietTESOL
Comments
- Andy’s 2nd TedX Talk – Success! - 2019-08-02
- Andy’s incoming 2nd TedX Talk - 2019-08-02
- Thử đọc Tuyên Ngôn Độc Lập bằng Tiếng Anh – Vietnam’s Proclamation of Independence in English - 2019-05-19